İslam takviminin son ayı olan Zilhicce, içerisinde birçok faziletli ibadeti ve önemli dini günü barındırması açısından Müslümanlar için büyük öneme sahiptir. Bu ayın özellikle ilk on günü, Kur’an ve hadislerde övülen, faziletli amellerle değerlendirilmesi gereken kıymetli zaman dilimlerindendir. Bu on gün, İslami literatürde “Leyali-i Aşere” olarak anılır.
Bu yazımızda Leyali-i Aşere nedir, Zilhicce’nin on günü neden kıymetlidir, hangi ibadetler yapılmalıdır, hangi ayet ve hadislerde bu günler övülmüştür? sorularına İslami kaynaklara dayanarak cevap vereceğiz.
Leyali-i Aşere Nedir?
“Leyali-i Aşere” (Arapça: ليالي عشر), “on gece” anlamına gelir. Kur’an-ı Kerim’in Fecr Suresi‘nin başında geçen “وَالْفَجْرِۙ وَلَيَالٍ عَشْرٍ” (Fecr suresi, 1-2. ayetler) yani “Andolsun fecre ve on geceye” ayetinde geçen bu “on gece”, tefsir âlimlerinin çoğunluğuna göre Zilhicce ayının ilk on gecesidir.
İbn Abbas, İkrime, Mücahid, Katade ve daha birçok müfessir bu görüştedir. Nitekim İmam Taberi, İbn Kesir ve Kurtubi gibi büyük tefsir otoriteleri de bu görüşü desteklemişlerdir. Bu yönüyle Leyali-i Aşere, Ramazan’ın son on gecesi kadar olmasa da, ibadet açısından çok kıymetli kabul edilir.
Zilhicce’nin On Günü Neden Faziletlidir?
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), bu günlerin önemini birçok hadis-i şerifinde açıkça belirtmiştir. Nitekim Abdullah bin Abbas (r.a.) şöyle rivayet eder:
“Allah katında, Zilhicce’nin ilk on gününde yapılan salih ameller kadar sevimli başka hiçbir amel yoktur.”
Ashab, “Ey Allah’ın Resulü! Cihat da mı?” diye sordu.
Efendimiz (s.a.v.), “Evet, cihat bile. Ancak canı ve malıyla çıkıp da hiçbirini geri getirmeyen kimsenin cihadı hariç.”
(Buhârî, Edeb 123; Tirmizî, Savm 52)
Bu hadis, bu günlerin faziletini ortaya koyduğu gibi, salih amellerin sevabının bu günlerde katlanarak verileceğineişaret eder.
Zilhicce’nin On Günü İçerisinde Neler Vardır?
Zilhicce’nin ilk on günü;
- Hac ibadetinin önemli bölümlerini kapsar,
- Arefe günü bu on gün içerisindedir,
- Kurban Bayramı bu günlerde başlar,
- Terviye ve Teşrik günleri bu onluğun içindedir.
Dolayısıyla, hem Mekke’de bulunan hacı adayları, hem de Mekke dışında kalan Müslümanlar için ibadet ve sevap kapıları sonuna kadar açılmıştır.
Bu On Günde Yapılacak İbadetler
1. Oruç Tutmak
Peygamber Efendimiz, bu günlerde tutulan oruçlara ayrı bir değer vermiştir. Özellikle Arefe günü (Zilhicce’nin 9. günü)oruç tutmak, büyük sevap kazandırır:
“Arefe günü tutulan oruç, geçmiş yılın ve gelecek yılın günahlarına kefaret olur.”
(Müslim, Sıyâm, 196)
Ayrıca diğer günlerde de oruç tutmak mendup kabul edilmiştir.
2. Zikir ve Tekbir Getirmek
İbn Ömer’den gelen bir rivayette, Peygamberimiz bu günlerde “Allah’ı çokça zikredin” buyurmuştur (Ahmed b. Hanbel, Müsned). Özellikle tehlil (Lâ ilâhe illallah), tekbir (Allahu Ekber) ve tahmid (Elhamdülillah) gibi zikirler sıkça yapılmalıdır.
3. Kur’an-ı Kerim Okumak
Bu on gün, kalbi ve dili Allah ile meşgul etmenin tam vaktidir. Kur’an-ı Kerim’den günlük bölümler okunarak ruhen arınma sağlanabilir.
4. Sadaka ve Hayır İşleri
Fakirleri gözetmek, infak, sadaka vermek, yetimlerin yüzünü güldürmek bu günlerde kat kat sevap kazandırır.
5. Tövbe ve Dua
Kalben Allah’a yönelmek, günahlardan arınmak için tövbe istiğfar etmek bu mübarek günlerde ayrı bir anlam taşır.
6. Kurban Kesmek
Kurban Bayramı’nın temel ibadeti olan kurban kesimi, Zilhicce’nin 10. gününde başlar. Maddi imkânı olan her Müslümanın bu ibadeti yerine getirmesi sünnettir (Hanefi mezhebine göre vacip).
Zilhicce’nin On Günü ve Hac
Bu on günün Hac ibadetiyle doğrudan bağlantısı vardır. Hac menasikinin çoğu bu günlerde gerçekleştirilir. Hac, İslam’ın beş temel şartından biridir. Arefe günü vakfe, Kurban günü şeytan taşlama ve tıraş gibi ibadetler Zilhicce’nin bu kıymetli günlerinde yapılır.
Bu nedenle, bu günler sadece hacı adayları için değil, dünyanın dört bir yanındaki Müslümanlar için ibadet ve dua zamanıdır.
İslam Âlimlerinden Sözler
İmam Nevevî, bu günlerle ilgili şunları söylemiştir:
“Bu on gün, yılın diğer günlerinden daha değerlidir. Ramazan geceleri gibi değil, gündüzleri daha faziletlidir.”
İbn Hacer el-Askalânî de şöyle der:
“Bu günlerin bu kadar faziletli olmasının sebebi, temel ibadetlerin hepsinin bu günlerde toplanmış olmasıdır: Namaz, oruç, sadaka ve hac.”
Zilhicce’nin On Günü, Manevi Bir Fırsattır
Zilhicce’nin ilk on günü; kulluğun, teslimiyetin, tevbenin ve ibadetin zirve yaptığı ruhani bir zaman dilimidir. Bu günleri gafletle geçirmek, büyük bir manevi kayıp olur. Her Müslüman, bu mübarek zamanları fırsata çevirmeli, gönlünü ve bedenini ibadetle donatmalıdır.
